2 broers Giuseppe en Pitero Perruzzini deden op 26/06/1946, 75 jaar geleden dus, de ontdekking van hun leven; tijdens graafwerken om een afvoerkanaal aan te leggen vonden zij een metalen element…en nog één en nog één…in totaal groeven ze in het gehuchtje Santa Lucia di Calamello, van Cartoceto di Pergola, 318 onderdelen op met een totaal gewicht van 900 kilo ! Al snel begrepen ze, dat ze met deze ontdekking goud in handen hadden, het bleken immers Romeinse vergulden bronzen stukken. Doch in Italië geldt, wat men onder de grond vindt, behoort toe aan de staat. Ze probeerden hun vondst geheim te houden en te verkopen, maar een aantal archeologen uit Urbino en Ancona staken daar een stokje voor; alles werd in beslag genomen.
Vanaf dan startte de soapserie of misschien nog eerder een spannende historische thriller. Men begreep al gauw de historische betekenis van de vondst: Romeinse vergulden bronzen elementen die samen wellicht een beeldengroep konden vormen.
In 1949 ondernam men in Firenze een 10 jaar lange restauratie, waarbij alle elementen tot één beeldengroep gepuzzeld werden: 2 vrouwenfiguren en 2 mannen te paard.
Deze beeldengroep verhuisde vervolgens naar het Archeologisch museum van Ancona. Een aardbeving trof in 1972 deze stad, waardoor het museum niet meer toegankelijk was. Tijd voor een 2de meer grondige restauratie, dacht men in 1974, dus opnieuw een verplaatsing naar Firenze.
Na 13 jaar mocht Pergola de beeldengroep tijdelijk tentoonstellen. Hiervoor gebruikte men het ex-klooster San Giacomo uit de 13 de eeuw. De tentoonstelling kende zo’n groot succes, dat men de beelden niet meer terug wilde geven aan Ancona. Sterker nog, de Pergolezen metselden de toegang van het klooster dicht en 5 jaar lang kon men de beelden niet meer bezichtigen; het begin van het getouwtrek tussen Ancona en Pergola..
Na het 5-jarig verblijf in een slecht geacclimatiseerde ruimte mochten de Bronzi Dorati of de Vergulden Bronzen beelden terug naar Firenze om opgeknapt te worden…
Van hogerhand besliste men definitief de beelden aan Pergola toe te wijzen. Men startte hier dan ook meteen aanpassingswerken in het ex-klooster.
Einde verhaal ? Nee hoor, want in 1999 besliste men, om ze de helft van het jaar in Ancona te laten zien en de andere helft in Pergola, waarbij een kopie de tijdelijke afwezige beelden zou vervangen. Ik herinner me het nog goed toen ik me in 2000 in le Marche vestigde, deze kwestie beheerste regelmatig de plaatselijke kranten.
In 2002( met een herbevestiging in 2008) volgde de definitieve toewijzing aan Pergola. Maar in 2012 heropende de case waarbij Ancona zich als winnaar kon bekronen .
Doch ondertussen prijkt het jaartal 2021op de kalender en blijft Pergola the place to be om deze unieke stukken te bewonderen. Want nergens anders, zelfs niet in Rome, ontdekte men zo’n goed bewaarde en redelijk volledige beeldengroep met ruiters uit verguld brons uit de Romeinse tijd. Meestal werden die immers door de eeuwen heen omgesmolten tot munten, wapens of andere voorwerpen.
Het jubileum van de 75-jarige ontdekking van de Bronzi Dorati mocht dan ook niet zomaar voorbij gaan, bedacht Wijnand Luttikholt, een Nederlander die al jaren in Pergola woont en er zijn Ca’Palazzo runt.
Via Evert de Rooij, schrijver van 2 uitstekende Nederlandstalige gidsen over Le Marche, kwam hij in contact met de Nederlandse kunstenaar Wil van der Laan. Deze laatste zag de Romeinse vergulden bronzen beelden, waardoor langzaamaan het idee ontstond voor bronzen hoofden van illustere Romeinse keizers.
Op uitnodiging van Wijnand bezochten we de tentoonstelling de Romeinse keizers in brons en het museum van de Bronzi Dorati.
Het ex- San Giacomo klooster uit de 13 de eeuw werd opgeheven tijdens de eenmaking van Italië in 1861. Daarna diende het als weeshuis, ziekenhuis om uiteindelijk een school te worden. Heden delen het wetenschappelijk lyceum en het museum het volledige gebouw.
(Naar ons inziens verdienen de Bronzi Dorati en de speciale tentoonstelling een artikel op zich, zodat we de beschrijving van het museum bewaren voor een volgende bespreking.)
Wijnand leidde ons naar de geacclimatiseerde zaal van de Romeinse beelden: indrukwekkend, vanop een verhoogd podium staren de Romeinse beelden de bezoekers aan !
De speciale videovertoning met minutieuze projecties op de beelden, het podium en de wanden laat een ontzagwekkende indruk achter ; het is alsof de Romeinse beelden tot leven komen en nog één keer mogen schitteren…Ook wie geen Italiaans verstaat, zal van deze vertoning genieten !
Vooral de majestueze paarden stralen in heel hun pracht en praal. De kunstenaar die deze beeldengroep creëerde, toonde al zijn kunnen in de talrijke details van de hoofdversieringen van de paarden: hoofden uit de Romeinse godenwereld zoals Jupiter, Venus, Mars, Mercurius, Minerva, Juno en Neptunus.
We kijken onze ogen uit…Maar wie waren deze twee vrouwen en 2 mannen ? Hoogstwaarschijnlijk behoorden ze tot de elite van de Romeinse samenleving, misschien een senator en een hoge legerofficier met hun respectievelijke vrouw en moeder… de internationale wetenschappers verdedigen dan ook verschillende theorieën:
Leden van de keizerlijke familie Giulio-Claudia die in ongenade geraakten en wiens tekenen moesten verdwijnen ? Hoge edelen vereerd in een bepaalde stad in de omgeving van Pesaro en verstopt tijdens de barbaarse invallen ? Beelden bestemd voor een municipium en tijdens het transport overvallen en begraven door de rovers maar nooit meer terug opgegraven? Leden van de senatorfamilie de Satrii uit het nabijgelegen Sentinum, waarbij eenmaal in ongenade gevallen in Rome al hun getuigenissen vernield werd ?
Tevens weet men nog altijd niet waar die beelden vandaan komen, waar ze stonden en hoe ze in Cartoceto terechtkwamen. Wel is men zeker dat de beelden in stukken werden geslagen vooraleer ze onder de grond verdwenen. Misschien werden ze al in 1861 ontdekt door de Banda Grossi, een bende die in het noorden van le Marche trok en ze misschien onder de grond verborg ? Men spreekt nl. altijd van de grote Schat van de Banda Grossi….Het blijft een modern mysterie.
Hierna volgen we Wijnand naar het binnenplein,
waar de vergulden bronzen Julius Cesar gezeten op zijn paard, ons verwelkomt.
Wil van der Laan plaatste Caesar in het midden omringd door de vijf bronzen hoofden van de keizers Augustus, Nero, Trajanus, Marcus Aurelius en Hadrianus.
Alle hoofden steunen op natuursteen uit Puglia, maar bewerkt in Acqualagna. De houten pilaar voor Caesar bestaat uit den, de keizerlijke hoofden bevinden zich op steeneiken hout. Men opende de tentoonstelling op 26 juni 2021, de dag dat men 75 jaar geleden, de prachtige Romeinse kunstwerken ontdekte.
Mat dank aan Wijnand voor de interessante rondleiding !
Wie de tentoonstelling wilt bekijken kan dat doen tot /met 24 oktober 2021 van dinsdag t/met zondag tussen 10.00-12.30u en van 13.30-18.30u. ’s Maandags gesloten.
Uiteraard bezoek je dan ook de Bronzi Dorati !!
Tip: Wil je je meer verdiepen in de geschiedenis van de Bronzi Dorati ? Koop dan in het museum het boek : Museo dei Bronzi Dorati e della Città di Pergola. Er staat een Engelse vertaling in.
0 reacties