L’iInfinito (de oneindigheid), het gedicht van de in Recanati geboren schrijver Giacomo Leopardi (1798-1837), vormt als het ware een hymne aan de regio Marche.
LEOPARDI EN L’INFINITO
De bekende romantische dichter stierf op 39-jarige leeftijd en leed zijn hele leven aan geldgebrek. Bovendien was hij ziekelijk en voelde zich beperkt in het huis van zijn ouders in de katholieke provincie. In één van zijn beroemdste gedichten beschreef hij het uitzicht op de heuvels en de zee waarvan hij genoot vanuit de tuinen dicht bij het huis van zijn ouders in Recanati. In slechts enkele regels drukte hij zijn verlangen naar ruimte en ontsnapping uit. Tegelijkertijd slaagde hij erin een liefdesverklaring aan het Marchigiaanse landschap te creëren. Jarenlang verfijnde hij dit korte gedicht, zodat het een meesterwerk werd, dat door niemand minder dan Rainer Maria Rilke in het Duits werd vertaald. (Volgens Elkes mening klinkt het meer als Rilke dan als Leopardi).
OP NAAR RECANATI !
Elke wilde hier meer over weten, dus reed ze in augustus naar Recanati om de geboorteplaats en de beroemde tuin op de Colle dell’Infinito (De heuvel van de oneindigheid) te bekijken. Ze parkeerde op het ruime Campo Boario en bereikte via liften gemakkelijk de oude stad met het beroemde uitzicht.
Het was haar eerste keer in die stad en ze stond versteld van de goed bewaarde oude stad en de machtige verdedigingstoren Torre Civica, waaraan de dichter ook een paar regels wijdde. Er staat natuurlijk een monument voor deze beroemde zoon op de brede Piazza Leopardi.
CASA LEOPARDI MET HET MUSEUM EN DE BIBLIOTHEEK:
Ze slenterde doorheen de oude stad en kwam aan het gebouwencomplex Casa Leopardi. De nazaten van Leopardi’s broer wonen hier nog steeds op de eerste verdieping en houden de herinnering aan de uitzonderlijke dichter levend. Op de begane grond bevindt zich het Leopardi Museum en tijdens een rondleiding kan men de bibliotheek, de tuin en de kamers van Giacomo en zijn broers en zussen bezoeken.
Giacomo Leopardi was de oudste van vijf kinderen van graaf Monaldo Leopardi en zijn vrouw Adelaide. Het ouderlijk huis was extreem streng en de vader bleek een fanatieke verzamelaar van boeken. Die kwamen veelal uit kloosters die de Napoleontische bezetter sloot, zodat de monniken noodgedwongen hun bibliotheken tegen dumpprijzen verkochten. De eigen bibliotheek werd al snel te klein en daarom werden zelfs de bediendenkamers en andere kamers uitgerust met boekenplanken van vloer tot plafond. Zeer indrukwekkend!
Hier groeide het wonderkind Giacomo op: op 11-jarige leeftijd schreef hij al verschillende stukken die een heel boekdeel vulden. Op 14-jarige leeftijd, zo wordt gezegd, konden zijn privéleraren hem niets meer aanleren. Hij startte op 16-jarige leeftijd met het vertalen van belangrijke oude werken uit het Grieks. 6 talen sprak hij nu: Latijn, Frans, Spaans, Hebreeuws, Grieks en Engels – en volgens Elke vermeldde de gids ook Duits. Leopardi leest ongelooflijk veel, maar kan ook heel goed overweg met zijn broers en zussen, die zijn fantasie in het spel waarderen: ze bedenken samen serieverhalen en sprookjes. De ouders daarentegen regeren met strenge hand en maken vaak ruzie onder elkaar vanwege geldgebrek.
Uiteraard wordt verwezen naar het raam in de studeerkamer waar Leopardi vaak zat en werkte. Later kunnen we ook een kijkje nemen in de slaapkamers.
Via de tuin bereikte Elke het Leopardi Museum, dat ze minder interessant en wat ongestructureerd vond, terwijl ze nog onder de indruk was van de met boeken gevulde huiskamers.
DE TUIN EN DE COLLE DELL’ INFINITO:
Nu wilde ze ook eens kijken in de beroemde tuin op de Colle dell’Infinito, de heuvel van de oneindigheid: de FAI (Fondo Ambientale Italiano) herstelde de vormalige tuin op de plek die Leopardi waarschijnlijk in gedachten had toen hij L’Infinito schreef. In 2019 opende men de tuin voor het publiek.
Na het betalen van een toegangskaartje kreeg Elke in een gebouw een multimediapresentatie te zien i.v.m. het gedicht L’Infinito. Met haar kennis van het Italiaans begreep ze niet alles omdat het gedicht in al zijn complexiteit werd uitgelegd door experts.
L’INFINITO ORIGINELE TEKST VAN LEOPARDI ,VERTALING DOOR FRANS VAN DOOREN:
Sempre caro mi fu quest’ermo colle,
e questa siepe, che da tanta parte
dell’ultimo orizzonte il guardo esclude.
Ma sedendo e mirando, interminati
spazi di là da quella, e sovrumani
silenzi, e profondissima quïete
io nel pensier mi fingo, ove per poco
il cor non si spaura. E come il vento
odo stormir tra queste piante, io quello
infinito silenzio a questa voce
vo comparando: e mi sovvien l’eterno,
e le morte stagioni, e la presente
e viva, e il suon di lei. Così tra questa
immensità s’annega il pensier mio:
e il naufragar m’è dolce in questo mare.
De oneindigheid
Steeds was mij deze eenzame heuvel lief
en deze heg, die aan zoveel zijden
de verre horizon aan ’t oog onttrekt.
Telkens als ik hier zit, stel ik me erachter
onmetelijke ruimten voor, en stilten
die ’t menselijk begrip te boven gaan,
en peilloos diepe rust; waarbij ik soms
bijna verstijf van angst. En als ik dan
de wind door deze takken heen hoor waaien,
dan vergelijk ik die immense stilte
met dit geruis: ik denk aan de eeuwigheid,
aan de afgestorven jaren, en aan dit
dat leeft, en aan ’t geluid ervan. En zo
verdrinkt mijn geest in eindeloze diepten,
en zoet is ’t mij in deze zee te zinken.
Goed voorbereid stapte ze verwachtingsvol de tuin in: het was avond en de zonsondergang naderde, waardoor alles in een rijk, krachtig licht verscheen. Ze was bijna alleen en in de ontspannende stilte genoot ze van het uitzicht op de oneindigheid dat haar leek te omringen en van de prachtig aangelegde tuin.
In het Italiaans wordt onderscheid gemaakt tussen de moestuin (Orto) en de siertuin (Giardino) en deze tuin heette Orto: in feite was het een weelderige moestuin, maar ontworpen als een siertuin. Tuinarchitecten waren hier zeker aan het werk geweest. Tomatenstruiken stonden in rijen opgesteld, sappige druiven hingen aan de priëlen, een dikke watermeloen gluurde uit de bladeren die op de grond groeiden en peren sierden sommige bomen.
Zo kon het paradijs eruit zien, dacht Elke. Geen wonder dat Leopardi hier melancholisch wegdroomde.
De laatste levensjaren van Leopardi en zijn overlijden.
Het moet nog vermeld worden dat Leopardi na enige inspanning wist te ontsnappen uit het krappe ouderlijk huis. Hij leefde in erbarmelijke omstandigheden in Milaan, Rome en uiteindelijk in Napels. Ondanks zijn genialiteit vond hij geen geschikte baan. Mogelijk omdat hij zich politiek engageerde voor een Italiaanse natiestaat zonder kerkelijke invloed. Hij kreeg echter een aanbod voor de Dante-leerstoel in Bonn, dat hij afsloeg omdat hij Italië niet wilde verlaten.
In zijn laatste jaren in Napels, waarin hij samen met zijn vriend en politieke compagnon Antonio Ranieri in krappe omstandigheden leefde, bleef zijn gezondheid achteruitgaan: hij had een cholera-epidemie overleefd, maar zijn gezichtsvermogen werd steeds slechter (zodat hij zijn teksten moest dicteren), verzwakte meer en meer en stierf uiteindelijk in 1837 aan longoedeem. De goede Ranieri kon nog net voorkomen dat Leopardi’s lichaam in een massagraf belandde.
Tegenwoordig ligt hij begraven in een graf in het Parco Virgiliano in Napels, dat een nationaal monument is. Leopardi heeft een groot en uitgebreid literair werk nagelaten en maakt integraal onderdeel van de Italiaanse lessen.
Elkes dag in Recanati liep ten einde. Ze genoot nog enkele minuten op de prachtige Piazza van Recanati en dacht aan de Giovane Favoloso, de fantastische jongeman, zoals Giacomo Leopardi wordt genoemd. Zie ook ons vroeger artikel over de film met dezelfde titel.
De uitstap naar Recanati was de mooiste die ze dit jaar maakte. Deze keer concentreerde ze zich alleen op Leopardi. Recanati omvat echter nog meer bezienswaardigheden, dus komt ze zeker snel terug: het Emmigratiemuseum, het Muziekmuseum, de sporen van de operatenor Beniamino Gigli, het Augustijnenklooster met kerk, de Torre Civica, het schilderij De Annunciatie van Lorenzo Lotto in het stadsmuseum…
PRAKTISCHE TIPS:
- Beneden Recanati ligt bij Campo Boario een grote, goedkope parkeerplaats: op weekdagen betaal je EUR 1,20 per uur; het is gratis tijdens de lunch en op feestdagen. Vanaf daar neem je gemakkelijk de lift naar de oude stad.
- In de zomermaanden is het raadzaam om vooraf een kaartje te reserveren voor de rondleiding door de bibliotheek en de Leopardi-slaapkamers. Doe dit op deze website, waar ook de actuele openingstijden staan vermeld. Helaas is de tour alleen in het Italiaans, Engels wordt alleen aangeboden voor privétours, waarvoor je met 26 personen moet zijn (of voor 26 moet betalen).
- De openingstijden vind je op de website van Orto dell’Infinito waar je ook kaartjes vooraf kan reserveren. Elke kwam echter in augustus binnen zonder vooraf te reserveren.
- Leopardi’s leven werd verfilmd onder de titel “Il giovane favoloso” en gepresenteerd op het filmfestival van Cannes in 2014. Ze vond geen streaming, maar er bestaan dvd’s.
0 reacties