Nederland viert zijn bevrijdingsdag van de Tweede Wereldoorlog op 5 mei, Italie op 25 april. Meestal gebeurt er een ereviering aan de oorlogsmonumenten en dan weerklinkt steeevast het partizanenlied of Italiaans lied van het Verzet Bella Ciao. Ik kende het al tjdens mijn kindertijd, want mijn Italiaanse grootvader zong het regelmatig !
Tegenwoordig kent men dit lied wereldwijd; o.a. in België zongen klimaatbeschermers in 2012 op 180 locaties hun eigen versie (“Do it now – sing for the climate”). De afgelopen jaren weerklonk het nummer over de hele wereld in de populaire tv-serie Casa di Papel en sinds 2018 in clubs als de Hugel Remix. Zelfs nu zingen ze het in een aangepaste versie in Oekraïne.
De Italiaanse versies zijn natuurlijk legio, van Celentano tot Milva. Elke koos deze bijzonder mooie vertolking van de zangeres Tosca, die ze tijdens haar cursus Italiaans beluisterden.
Tegenwoordig is het lied waarschijnlijk het bekendste lied van de Italiaanse partizanenbeweging, die het verzet vormde tegen de Duitse indringers in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse Wehrmacht pleegde verschrikkelijke slachtingen onder de burgerbevolking en er werden partizanengroepen opgericht, die zich meestal verzamelden in afgelegen, landelijke gebieden om de Duitse troepen te bestrijden.
Verschillende grote partijen hebben onlangs een voorstel ingediend om het nummer in de toekomst zelfs het officiële volkslied van 25 april te maken.
Hier is de originele Italiaanse tekst en een Nederlandse vertaling:
Una mattina mi son svegliato,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
Una mattina mi son svegliato,
e ho trovato l’invasor.
O partigiano, portami via,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
O partigiano, portami via,
ché mi sento di morir.
E se io muoio da partigiano,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
E se io muoio da partigiano,
tu mi devi seppellir.
E seppellire lassù in montagna,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
E seppellire lassù in montagna,
sotto l’ombra di un bel fior.
Tutte le genti che passeranno,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
Tutte le genti che passeranno,
Mi diranno «Che bel fior!»
«È questo il fiore del partigiano»,
o bella, ciao! bella, ciao! bella, ciao, ciao, ciao!
«È questo il fiore del partigiano,
morto per la libertà!»
Op een ochtend werd ik wakker,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao!
Op een ochtend werd ik wakker,
en ik ontdekte de indringer.
O partizaan, neem me mee,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao
O partizaan, neem me mee,
omdat ik denk spoedig te sterven.
En als ik sterf als een partizaan,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao
En als ik sterf als een partizaan,
dan moet je me begraven.
Begraaf me daar in de bergen,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao
begraaf me daar in de bergen ,
onder de schaduw van een mooie bloem.
Iedereen die voorbij zal gaan,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao
Iedereen die voorbij zal gaan,
zullen tegen me zeggen:
“Wat een mooie bloem!”
“Dit is de bloem van de partizaan”,
o bella ciao! bella ciao! bella ciao,ciao,ciao
“Dit is de bloem van de partizaan,
die voor de vrijheid stierf!”
Maar waar komt het lied vandaan en wat heeft het te maken met de regio Marche?
Er bestaan enkele theorieën over de eerste verschijning van dit Italiaanse volkslied; de eerdere veronderstelling dat het afkomstig was van de rijstwerksters in Noord-Italië, is weerlegd omdat men het daar pas in de jaren zestig zong. Lange tijd werd vermoed dat Bella Ciao zijn oorsprong vond in Midden-Italië, daar gebracht door de beroemde partizanenbrigade Maiella uit Abruzzo uit het zuiden. Zij kwamen immers hun Marchigiaanse partizanen collega’s helpen
Vorig jaar vond de historicus Ruggero Giacomini in de archieven van de regio Marche het bewijs dat het lied waarschijnlijk voor het eerst werd gezongen in het Marchigiaanse gebied rond de Monte San Vicino. Vanaf daar, geraakte het dan bekend bij enkele leden van de bevriende Brigata Maiella,die het dan naar Abruzzo overbrachten.
Giacomini ontdekte nl. in de archieven een brief van de Russische Lydia Stocks, die in 1943 ontsnapte uit een interneringskamp bij Macerata en zich tijdelijk bij de partizanen bij Monte San Vicino aansloot. Zij richtte haar epistel na de oorlog aan Amato Vittorio Tiraboschi, voormalig commandant van haar Garibaldi Marche-brigade. Daarin herinnerde ze hem aan het Bella Ciao lied die destijds samen gezongen werd.
Ook in 1945 schreef de pastoor van het nabijgelegen stadje Poggio San Vicino, waar de Duitsers een verschrikkelijk bloedbad aanrichtten, dat zelfs de kinderen in het voorjaar van 1944 al Bella Ciao zongen.
Welke mooie bloem bedoelen ze nu in de tekst van Bella Ciao?
In de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en vele delen van de wereld wordt de klaproos gezien als een symbool van oorlogsslachtoffers, gebaseerd op het gedicht “In Flanders Fields” van de Canadese generaal McCrae; hij beschrijft er de klaprozen tussen de kruisen en graven van de gevallenen van de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen, een van de bloedigste veldslagen van die oorlog.
In Italië werd deze symboliek aanvankelijk niet gebruikt. Totdat zanger Fabrizio di André in 1966 het anti-oorlogslied “La guerra di Piero” (The War of Piero) uitbracht, dat begint met de regels:
Dormi sepolto in un campo di grano
Non è la rosa, non è il tulipano
Che ti fan veglia dall’ombra dei fossi
Ma son mille papaveri rossi
Je slaapt begraven in een tarweveld
Het is niet de roos, het is niet de tulp
Die over je waken vanuit de schaduw der slootjes
Maar het zijn duizend rode klaprozen
Sindsdien is in Italië de klaproos (Italiaanse papavero) de bloem van de partizanen!
Wat historici nog mogen ontdekken over de oorsprong van Bella Ciao, dit lied en de Marchigiaanse klaprozen in het late voorjaar zullen mij voortaam altijd herinneren aan de partizanen van de Monte San Vicino en de vele slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog
Elke vond de informatie onder andere in een aantal artikelen die ze hier wilt vermelden: Cronache-Ancona van 6 april 2021, Il Resto del Carlino van 7 april 2021, Discorsivo van 25 april 2021.. en natuurlijk Wikipedia en Wikimedia Commons
0 reacties