We schreven eerder over de bereiding van het Sint-Janswater, dat gewoonlijk plaatsvindt op de avond van Sint-Jansdag of de dag van de heilige Johannes de Doper. Ook vermeldden we reeds het maken van de Sint-Jansolie op die dag.
Vandaag willen we jullie kennis laten maken met de traditie van de Barca di San Giovanni ( de boot van de heilige Johannes), waarmee men vroeger de toekomst voorspelde.
Oorsprong van het gebruik:
Op 24 juni, Sint-Jansdag, herdenken we Johannes de Doper en tegelijkertijd is het de tijd van de zomerzonnewende, die door veel voorchristelijke gebruiken wordt gevierd. Daarom bestaan er veel rituelen waarbij water (vanwege Sint-Jan) betrokken is en magische rituelen zoals het verzamelen van dauw op Sint-Jansavond. Elementen van natuurobservatie worden gecombineerd met bijgeloof en religieuze motieven.
De traditie van de Barca di San Giovanni zou zijn oorsprong vinden in Florence, maar verbreidde zich in heel Italië; o.a. zeer populair geweest in de regio Marche tijdens de generatie van onze grootouders.
Een variant bestaat in Rome, waar op de avond van 29 juni (dag van Sint-Pieter en Sint-Paulus) een Barca di San Pietro met een vergelijkbare techniek wordt gemaakt.
Elke maakt de Barca di San Giovanni: een experiment.
We laten Elke aan het woord:
Het bereiden van de Barca di San Giovanni was heel eenvoudig: ik had alleen een doorzichtige glazen kom, water en een eiwit nodig.
Eerst vulde ik de bak met water. Daarna goot ik er voorzichtig het eiwit in. Tot slot zette ik het geheel ’s nachts buiten in de open lucht.
Toen ik de volgende ochtend vroeg opstond, zag ik inderdaad vormen in het water die – als je er goed naar kijkt – op zeilen leken
Anderhalf uur later, toen de zon al op het schip scheen, waren ze nog duidelijker te zien.
Tegen de middag was het spookachtige helemaal verdwenen en het water terug helder.
Barca di San Giovanni voorspelt de toekomst.
Hoe voorspelden ze de toekomt op basis van de vormen die die ochtend in het water ontstonden?
Als de zeilen eruit zien alsof ze gezet en vol zijn, dan is er een tijd van voorspoed en goede oogsten in aantocht. Als ze dun zijn of helemaal niet bestaan, dan komen er problemen en stormen.
Een eivormige vorm daarentegen voorspelt een zwangerschap. Zie je een toren, dan komt er een verhuizing aan. Kleine belletjes (bollicines) kondigen een bruiloft aan en een slang staat voor roddel.
Hoe dan ook, de vormen in mijn fles waren verschillende kleinere, ontvouwde zeilen, wat dat ook mag betekenen. Maar aangezien ik het niet deed op Sint-Jansavond zelf (enkele dagen ervoor) en niet bijgelovig ben, is dat niet zo belangrijk.
Wat is de wetenschappelijke verklaring voor dit fenomeen?
Van de kunstmatige intelligentie (ChatGPT) kreeg ik de volgende uitleg, die ik hier vereenvoudigd weergeef:
- Tijdens de juninachten is het overdag warm en koelt het ’s nachts aangenaam af. Daardoor vormt zich dauw op het open wateroppervlak, wat de oppervlaktespanning en de luchtuitwisseling beïnvloedt.
- Tegelijkertijd reageert het eiwit op veranderingen in temperatuur, oxidatie door atmosferische zuurstof en pH-veranderingen en begint het zichzelf langzaam te structureren in draden en strepen.
- De koudere lucht komt nu in aanraking met het warmere water en er ontstaan stromingen die het zo gevormde eiwit in vorm trekken, bijvoorbeeld in een zeilachtige vorm.
Een zeer spannende traditie en zo makkelijk te maken. Probeer het zelf in de nacht van 23 op 24 juni. Of zelfs later op 29 juni bijvoorbeeld. Als je een spectaculair resultaat hebt, stuur ons dan een foto (naar info@eccolemarche.eu).
0 reacties